Aktualności

Nowa ustawa o spółkach z ograniczoną i dodatkową odpowiedzialnością na Ukrainie

Ulyana Kit

aplikant adwokacki w Kosyło i Partnerzy (Lwów)

W prawie ukraińskim kwestie związane ze statusem prawnym, powołaniem, likwidacją, prawami i obowiązkami wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółce z dodatkową odpowiedzialnością uregulowano w ustawie o spółkach handlowych, w  Kodeksie cywilnym i Kodeksie gospodarczym  z dnia 16 stycznia 2003 roku. 

Jednakże w dniu 06.02.2018 Rada Najwyższa Ukrainy uchwaliła Ustawę Ukrainy o spółkach z ograniczoną i dodatkową odpowiedzialnością. Po podpisaniu przez Prezydenta Ukrainy Ustawa wchodzi w życie z dniem 17.06.2018. 

Jakie zmiany wprowadza ustawa?

• Zmieniono podejście do statutu spółki. Nowa ustawa nie wymaga wprowadzeniaw statucie spółki takich informacji jak wysokość kapitału zakładowego, wartość udziału poszczególnych wspólników oraz skład uczestników spółki i ich dane osobowe. Informacje te podaje się jedynie do Krajowego Rejestru Osób Prawnych, osób fizycznych  - przedsiębiorców i Zrzeszeń Obywateli (ukr. - Єдиний реєстр юридичних осіб, фізичних осіб -  підприємців та громадських формувань). Natomiast,Statut obowiązkowo powinien zawierać takie informacje jak: 

1)   pełna i skrócona (jeżeli jest) nazwa spółki; 

2)   organy spółki, ich kompetencje i tryb podejmowania decyzji; 

3)   tryb przystąpienia do spółki i wyjścia ze składu spółki. 

• Wyjście wspólnika ze spółki zależy przede wszystkim od wartości jego udziału w kapitale zakładowym. Jeżeli udziały wspólników stanowią mniej niż 50 % w kapitale zakładowym, mogą oni wyjść ze spółki w dowolnej chwili bez zgody innych wspólników poprzez złożenie do krajowego rejestru wniosku o wystąpienie ze spółki z podpisem poświadczonym notarialnie. Nie jest wymagane wprowadzenie zmian do statutu. Krajowy Rejestr wraz z rejestracją wyjścia ze spółki, dokonuje wpisu o zmniejszeniu wartości nominalnej kapitału zakładowego o wartość nominalną proporcjonalnie do udziału w kapitale zakładowym. W dniu rejestracji, Rejestrator Państwowy wysyła spółce i innym uczestnikom oświadczenie o zarejestrowaniu wyjścia wspólnika ze spółki. Takie rozwiązanie bez wątpienia upraszcza wyjście ze spółki i zapobiega tworzeniu przeszkód w realizacji tego prawa przez innych wspólników. Wspólnicy spółki, których udział w kapitale zakładowym przekracza 50%, mogą wystąpić ze spółki jedynie za zgodą innych wspólników. Ustawa określa termin podjęcia takiej decyzji - jeden miesiąc od daty złożenia wniosku przez wspólnika, chyba że statut przewiduje inny termin. Taki Wspólnik może wyjść ze spółki w ciągu jednego miesiąca od dnia udzielenia zgody przez ostatniego wspólnika, chyba że zgoda, o której mowa, będzie uzyskana w krótszym terminie. Aby wyjść ze spółki, wniosek i zgodę pozostałych uczestników należy złożyć do Krajowego Rejestru, przy czym wymagane jest poświadczenie podpisów przez notariusza. Zmiany te oznaczają, że wyjście ze spółki większościowego wspólnika może być blokowane w przypadku gdy przynajmniej jeden ze wspólników (niezależnie od wartości jego udziału w kapitale zakładowym) nie wyrazi na to swojej zgody. Analiza ustawy wskazuje na to, że nowe przepisy były wprowadzone w celu ochrony biznesu i interesów wierzycieli. Statut spółki nie może zmienić tego postanowienia. Nowelizacją jest również konieczność wypłaty wartości rynkowej, a nie bilansowej udziału na rzecz wspólnika, który wychodzi ze spółki. Dzięki imperatywnemu charakterowi normy prawnej, wspólnik spółki, który posiada większość udziałów, nie może w sądzie otrzymać zgody na wyjście ze spółki od innych wspólników. Rozwiązaniem w takim przypadku może być sprzedaż udziału w spółce. 

• Ograniczenie możliwości wykluczenia mniejszościowego wspólnika. 

Poprzednie regulacje prawne przewidywały możliwość wykluczenia wspólnika ze składu spółki w przypadku jeżeli ten systematycznie nie wywiązywał się ze swoich obowiązków lub poprzez swoje działania przeszkadzał w osiągnięciu przez spółkę stawianych celów. Uchwała o wykluczeniu takiego wspólnika miała być podjęta przez większość wspólników. Z kolei nowa ustawa przewiduje  tylko dwie podstawy do wykluczenia wspólnika: 1) nie wniesienie udziału, 2) śmierć osoby fizycznej lub likwidacja osoby prawnej, jeżeli taki wspólnik posiadał mniej aniżeli 50% udziałów, pod warunkiem, że w celu objęcia udziałów nie zgłosił się nikt ze spadkobierców kun następców prawnych. 

• Nabycie udziału przez spadkobiercę lub następcę prawnego bez zgody innych uczestników.

W odróżnieniu do wcześniej obowiązujących norm prawnych, w których dziedziczenie udziału wspólnika było możliwe jedynie za zgodą innych wspólników, nowa ustawa pozwala spadkobiercy przejęcie udziałów i wejście do spółki z własnej woli. Jednocześnie, ustawa chroni interesy wspólników spółki w razie śmierci wspólnika – osoby fizycznej, uznania go zaginionego lub zmarłego, likwidacji wspólnika – osoby prawnej, którego udział w kapitale zakładowym był mniejszy aniżeli 50%, w przypadku zignorowania przez spadkobierców prawa do dziedziczenia jego udziału w spółce. Nowa ustawa przewidziała możliwość wykluczenia takiego uczestnika ze spółki. W takim przypadku walne zgromadzenie wspólników podejmuje uchwałę bez uwzględnienia głosów tego wspólnika. Jeżeli udział takiego wspólnika w kapitale zakładowym spółki stanowi 50 % lub więcej, spółka może podejmować decyzje związane z jej likwidacją bez uwzględnienia głosów tego wspólnika.

• Skrócono termin wniesienia udziału przez wspólnika z jednego roku do sześciu miesięcy od dnia rejestracji spółki. Biorąc pod uwagę fakt, że niewniesienie wkładu na pokrycie udziałów jest jedną z przyczyn wykluczenia uczestnika ze spółki, skrócenie terminu jest ważną zmianą.

• Zmieniono podejście co do prawa pierwokupu udziału w spółce.Ustawa o spółkach handlowych zawierała postanowienie, w którym przewidziano prawo pierwszeństwa wspólników spółki do nabycia udziałów w ciągu miesiąca od daty zawiadomienia o zamiarze sprzedaży udziału przez wspólnika lub w innym terminie przewidzianym w statucie spółki lub w porozumieniu między wspólnikami. W Ustawie o spółkach z ograniczoną odpowiedzialnościąniema możliwości ustalenia innego terminu w statucie spółki. Istnieje tylko jeden termin podjęcia decyzji – 30 dni. Ustawa stanowi, że w 31 dniu od daty otrzymania zawiadomienia o sprzedaży ta część (cześć udziału), może być sprzedana osobie trzeciej na warunkach, jakie były przedstawione wspólnikom spółki. 

Oprócz tego, ustawa określa zasady dotyczące znaczących transakcjioraz transakcji zainteresowanych  (transakcje, których wartość przekracza 50% aktywów netto spółki stanem na koniec poprzedniego kwartału). Zgodnie z nową ustawą takie transakcje wymagają uprzedniej zgody walnego zgromadzenia wspólników.  

Ustawa przewiduje możliwość zwołania walnego zgromadzenia wspólników na wniosek organu wykonawczego spółki, rady nadzorczej oraz na wniosek wspólnika lub wspólników spółki, którzy w dniu złożenia wniosku łącznie posiadają nie mniej niż 10% udziałów w kapitale zakładowym spółki. Rada nadzorcza może monitorować i regulować działalność organu wykonawczego spółki, działając w ramach kompetencji określonych w statucie spółki oraz jest uprawniona do wykonania zadań walnego zgromadzenia spółki, z wyjątkiem tych, które należą do wyłącznej kompetencji walnego zgromadzenia. Przypomnę, że ustawa o spółkach handlowychnie przewidywała w spółce z o.o. takiego organu jak rada nadzorcza. 

Ponadto Ustawa dokładnie określa podwyższenie kapitału zakładowego, znosi ograniczenia  dotyczące liczby wspólników i umożliwia zawieranie umów korporacyjnych (shareholder’s agreements), które mają charakter poufny. 

Ustawa stwarza możliwość bardziej elastycznego prowadzenia biznesu. Możliwość zawarcia umów korporacyjnych, powołanie rady nadzorczej, uproszczone podejście do sporządzania statutu spółki – to wszystko ułatwia prowadzenie biznesu. Oprócz tego ustawa zmniejsza ryzyko nielegalnego przejęcia spółki tzw. raiderstwa drogą przymusowego wykluczenia wspólników oraz pozwala na rozwiązanie innych wrażliwych spraw takich jak  kwestia dziedziczenia udziałów wspólnika czy odmowa wejścia do spółki przez spadkobierców. 

Jednocześnie, ustawa nakłada na spółki obowiązek dostosowania w ciągu roku treści swoich dokumentów założycielskich do nowych regulacji. W tym okresie spółki są zwolnione z opłat za rejestrację zmian.

Bardziej dokładnie nt. spółki z dodatkową odpowiedzialnością oraz innych form prowadzenia działalności gospodarczej w prawie ukraińskim zob.: A.Kosyło. Formy prowadzenia działalności gospodarczej na Ukrainie